Onlangs had ik het grote genoegen om Chistiana Figueres te ontmoeten. Zij was als secretaris generaal van de klimaatconferentie van de VN de belangrijkste regisseur van het VN Klimaatverdrag van Parijs. Al lang vroeg ik mij af wat het geheim van het slagen van het verdrag was. Zouden daar lessen in kunnen zitten voor iedereen die bezig is om met meerdere partijen, veel belangen en veel potentieel gedoe tot goede akkoorden te komen?
Toen ik haar vroeg wat ze geleerd hadden van de mislukte top in Kopenhagen zes jaar eerder en wat ze daarvan meegenomen hadden in haar aanpak was ze zeer helder. Ze schetste de volgende vier kerninzichten waarvan ze dacht dat ze voor ons allemaal relevant zouden kunnen zijn.
Transparency: Dit geeft vertrouwen. Neem daarbij ‘informal time’ om met de verschillende spelers in het spel tot een goede uitwisseling van zorgen en aandachtspunten te komen. Juist ook buiten de formele gesprekken om. Geef daar ruimte aan en neem je tijd. Wees open over je motieven en acties. Leg ze op tafel en bespreek ze.
Relationships: investeer in relaties. Na de teleurstelling van Kopenhagen hebben we expliciet de tijd genomen om relaties te herstellen. Dat was nodig en daar zijn we eerst mee bezig geweest. Dat heeft veel tijd ‘gekost’, maar was vooral een investering in het opnieuw opbouwen van vertrouwen en nodig om tot een succes te kunnen komen. Er zat veel frustratie bij allerlei spelers. Dit ging over grote en over kleine dingen; mensen die zeer geïrriteerd waren (en nog) dat ze de goede vergaderzalen niet konden vinden, uren in de kou buiten moesten staan omdat de organisatie niet liep etc. etc. We zagen dat de ‘devil is in the details’ en hebben daarop geanticipeerd dat ALLES goed geregeld moest zijn. Van ontvangst, tot accommodatie, tot eten, toiletten etc.
Inclusion: Ons uitgangspunt was dat we iedereen erbij wilden hebben en houden. Everyone mattered. Van kleine tot grote spelers. Van believer tot non believers. Dat was ons uitgangspunt en dat hebben we meegenomen in ons plan van aanpak. Ook dat nam veel tijd in beslag maar was het waard. Zo benaderden we allerlei spelers op voor hen belangrijke specifieke manieren. In Afrika gingen we anders te werk dan elders bijvoorbeeld. Op weg naar Kopenhagen was er meer een beleving ontstaan van een aanpak die gedreven werd door ‘Exclusion’. Als je bedenkingen had was je tegenstander en hoorde je er niet bij. Nu omarmden we ook het tegengeluid en luisterden we goed en konden we met elkaar toch een common ground vinden, een gemeenschappelijke weg.
Continuous Learning in het proces: We hebben een proces bedacht waarin we constant evalueerden en iedere keer weer keken naar wat er goed ging, wat er beter kon en waar we tegenaan liepen. Wellicht ligt het voor de hand, maar voor zo’n proces moet je ook voldoen aan VN-procedures en als dat niet past heb je al een probleem. Dat hadden we ook van Kopenhagen geleerd en daar stond men toen ook nog onder tijdsdruk en dat wilden we voorkomen door dit proces anders in te richten op weg naar Parijs.
Christiana Figueres is voor mij een prachtig voorbeeld van en krachtig, positief mens dat ook als het tegenzit, gewoon doorgaat met haar doel voor ogen: een verdrag smeden. Op mijn vraag hoe ze aankeek naar het terugtrekken van Amerika uit het verdrag antwoordde ze met een glimlach: “Ik zie geen probleem. Natuurlijk is het jammer, maar kijk eens wat de Staten zelf doen. Het is bijna een stimulans voor hen om zelf aan de slag te zijn en meer te doen dan men verwachtte. Maar ik ben ook een koppige optimist.”